IndustriALL Türkiye Kadın Ağı "ILO’nun 190 Sayılı Sözleşmesi’nin Onaylanması Kampanyası Strateji Toplantısı" Yapıldı

 

ILO 190 İÇİN GÜÇ BİRLİĞİ

 

IndustriALL Türkiye Kadın Ağı, ILO'nun Haziran 2019'da kabul edilen 190 sayılı "işyerinde şiddet ve tacizin önlenmesi" sözleşmesinin ülkemizde imzalanması için işbirliği olanaklarını görüşmek için "ILO’nun 190 Sayılı Sözleşmesi’nin Onaylanması Kampanyası Strateji Toplantısı"nda biraraya geldi. 23 Aralık 2019 tarihli toplantı, Petrol-İş ev sahipliğinde gerçekleştirildi.

Küresel Sendika IndustriALL'ün Türkiye'deki üye sendikalarından toplumsal cinsiyet çalışması yürüten yönetici, uzman, temsilci kadınların oluşturduğu ve 2015'ten beri varlığını sürdüren IndustriALL Türkiye Kadın Ağı, ILO'nun 190 sayılı sözleşmesiyle ilgili önümüzdeki dönemde yürütülecek ortak çalışmaları değerlendirmek üzere biraraya geldi. Aynı zamanda, sendikalarda toplumsal cinsiyet çalışmalarının da konuşulduğu toplantı Petrol-İş Genel Merkezi'nde yaklaşık 20 katılımcıyla gerçekleştirildi.

Açılış ve karşılama bölümünde ev sahibi Petrol-İş adına açılış konuşmasını sendikamız genel başkanı Süleyman Akyüz yaptı. Toplantının açılış bölümüne, katılımcılara hoşgeldiniz demek amacıyla, Petrol-İş Merkez Yönetim Kurulu'ndan Genel Sekreter Salih Akduman, Genel Eğitim ve Örgütlenme Sekreteri Niyazi Recepkethüda ve Genel Yönetim Sekreteri Ünal Akbulut da katıldı.

Konuşmasına* "190 Nolu sözleşme, çalışma yaşamında giderek artan ayrımcılık ve eşitsizliklerle mücadelede önemli bir araç olacaktır. Ayrıca yine, çalışma yaşamında cinsiyete dayalı şiddete karşı farkındalık yaratılmasına büyük katkı sağlayacaktır." sözleriyle başlayan genel başkan Akyüz, bununla birlikte bu tür sözleşmelerin kağıt üstünde kalmaması için sendikalara büyük görev düştüğünü belirterek "Öncelikle bu sözleşmenin üye ülkeler tarafından onaylanması ve mevzuatın bir parçası haline getirilmesi gerekmektedir. Sendikaların üyelerine ve hitap ettiği kesimlere bu sözleşmenin ekseni doğrultusunda farkındalık oluşturmak ve eğitimler vermek önemli olacaktır." dedi.

Genel başkan Süleyman Akyüz, ayrıca "Sendikamız yıllardır toplumsal cinsiyet eşitliği, çalışma yaşamında cinsiyete dayalı şiddetle mücadelede önemli çalışmalar yapıyor. Tüzüğümüzde bu esaslar doğrultusunda değişiklikler yapıldı. 2009 yılından beri sadece kadın üyelerimize değil, kadın-erkek tüm üyelerimize, başta temsilcilerimize toplumsal cinsiyet eğitimi veriyoruz. Yeni yönetimimiz döneminde bu eğitimleri geliştirerek vermeye devam edeceğiz. Şiddet ve tacize yönelik kampanyalarımızı sürdüreceğiz. İmzaladığımız toplu sözleşmelerde bu yönde çeşitli hükümler yer alıyor. Kadın üyelerimize yönelik Petrol-İş Kadın dergisini çıkarmaya devam ediyoruz. Broşür vb. materyaller üretiyoruz. Ayrıca bugün bu toplantıda olduğu gibi, IndustriALL’ın konuya ilişkin çalışmalarında aktif olarak yer alıyoruz." diyerek ekledi: "Petrol-İş olarak, dünya örgütümüz IndustriALL’ın Türkiye Kadın Ağı’nı önemsiyoruz. Bu ağın çalışmalarında aktif rol almaya devam edeceğiz. Bunu Kasım ayında gerçekleştirilen IndustriALL Dünya Kadın Konferansı’nda da dile getirdik. Bugün burada yapacağımız toplantıyla birlikte, kadın ağının önümüzdeki dönemde çok daha etkin faaliyet yürütmesini ümit ediyoruz."

Toplantının ilk oturumunda ikinci konuşmayı IndustriALL Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan yaptı. Özkan, konuşmasına, ev sahipliğinden dolayı Petrol-İş Sendikası'na teşekkür ederek başladı. IndustriALL Türkiye Kadın Ağı'nın bugüne kadar çeşitli vesilelerle bir araya geldiğini belirten Özkan, bundan sonrası daha somut faaliyetlere yönelen bir yapıya dönüşmesini beklediklerini belirtti.

"IndustriALL Küresel Sendika'nın Toplumsal Cinsiyet alanındaki genel, bölgesel ve ulusal politika ve uygulamaları" başlıklı bölümde Kemal Özkan, IndustriALL'ün kurulurken toplumsal cinsiyet eşitliğine önem veren bir yapı olarak tasarlandığını belirtti. Kongrelerde sendikalardan katılanların en az üçte birinin kadın olması şartını getirdiklerini, yönetim kurulunda en az üçte bir kadın temsili şartı getirdiklerini sözlerine ekledi.

ILO'nun 111 sayılı sözleşmesine çok önem verdiklerini, özellikle ücret eşitliği, çalışma koşullarının eşitliği; 183 sayılı sözleşme, analık hakları, kadına yönelik ayrımcılık ve son olarak 190 sayılı sözleşmenin onaylanması için uzun süredir mücadele yürüttüklerini belirten Özkan, işveren tarafından büyük bir dirençle karşılaştıklarını belirterek Uruguay'ın sözleşmeyi imzalayan ilk ülke olduğu bilgisini de paylaştı.

İsviçre'de sadece kadınların katıldığı 500 bin kişilik kadın grevine de değinen Özkan, şiddet ve tacizin hassas bir konu olduğunu ve hükümütlerin, işveren ve sendikaların bu konuda önemli çalışmaları hayata geçirdiğini sözlerine ekledi.

Dünya Kadın Konferansı'nda dönüştürücü bir program kabul edildiğini, bununla sendikaların dönüştürülmesinin amaçlandığını belirten Özkan, küresel sendika olarak uluslararası standartlar geliştirmenin başlıca görevlerinden biri olduğunu ifade etti. Daha sonra IndustriALL Proje Sorumlusu Aylin Türer, "IndustriALL Küresel Sendika Kadın Konferansı Sonuçlarının Aktarımı" başlıklı sunumu gerçekleştirdi. IndustriALL Dünya Kadın Konferansı'na Türkiye'den katılan delegeler konferansla ilgili düşüncelerini paylaştılar.

Tartışma bölümünün ardından, "IndustriALL Üyesi Türk Sendikalarının Toplumsal Cinsiyet Politikaları ve Etkinlikleri: 2019 Değerlendirmesi - İyi örnek paylaşımları" bölümüne geçildi.

Bu bölümde, toplantıya Tümka-İş, Birleşik Metal-İş, Çimse-İş, Kristal-İş, DİSK Tekstil, Deriteks, Öz İplik-İş, Özçelik-İş, Petrol-İş, Teksif ve Türk-Metal sendikalarından katılan uzman, yönetici, temsilci katılımcılar, sendikalarının toplumsal cinsiyet politikalarını ve bu politikaların hayata geçirilmesi için alınan önlemleri, şiddet ve tacizle mücadele örneklerini paylaştılar. Toplantıya, Petrol-İş adına dergimiz genel yayın yönetmeni Selgin Zırhlı Kaplan katıldı, Petrol-İş sendikasının toplumsal cinsiyet çalışmalarından söz etti.

Öğle yemeğinin ardından, ILO Türkiye, Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Diyalog Sorumlusu Ayşe Emel Akalın, ILO'nun 190 Sayılı Sözleşmesi ve "Çalışma Yaşamında Kadınlara Yönelik Şiddet ve Tacizle Mücadele El Kitabı" hakkında önemli paylaşımlarda bulundu.

ILO'nun 100. yılında kabul edilen ve şiddet ve tacizle ilgili ilk uluslararası standart olan 190 sayılı sözleşmenin toplumsal cinsiyet eşitliği anlamında tüm istekleri karşılamasa da, şiddet ve tacizin kapsamlı olarak ele alındığı ilk standart olduğunu belirtti.

Şiddet ve taciz meselesinin ILO'nun 111 sayılı Ayrımcılık (iş ve meslek) sözleşmesinde de yer aldığını, ancak bu kadar kapsamlı olmadığını sözlerine ekledi.

Bundan sonraki sürecin, çalışma yaşamında şiddet ve tacizin önlenmesinin ulusal politikalara dahil edilmesi olduğunu belirten Akalın, bunun için halka yönelik kampanyalar, farkındalık yaratma etkinliklerinin düzenlenmesi, toplumsal cinsiyete dayalı müfredatın oluşturulması gerektiğinin altını çizdi.

Daha sonra "Çalışma Yaşamında Kadınlara Yönelik Şiddet ve Tacizle Mücadele El Kitabı"na değinen Akalın, bu kitabın ILO 190 sözleşmesinin onaylanmasından önce yayınlandığını hatırlattı. Kitapta yer alan, şiddet ve tacizle mücadelede taraflara düşen görevler ve sosyal diyalog konularını, ne tür prosedürlerin ve protokollerin izleneceğini ayrıntılı olarak anlattı. Akalın, kitapta yer alan bilgilere göre yapılması gerekenleri şu şekilde özetledi:

Şiddet ve tacizi destekleyen toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, ayrımcılık ve sosyal normları ortadan kaldırmak (işçi-işveren örgütlerinin işbirliği ile işyerlerinde, tabana ve yönetime ilişkin farkındalık eğitimleri)

İşyerinde dönüştürücü, önleyici faaliyetler

Etkili insan kaynakları politikaları, prosedürleri ve uygulamaları

Şiddete maruz kalan kişilerin şikayet etme prosedürlerinin geliştirilmesi öneriliyor. Burada işyeri temsilcilerine çok rol düşüyor.

İyileştirici önlemler ve şiddete maruz kalan kişilere destek.

Faillerden hesap sorulması. Şiddeti uygulayan kişinin de hesap verebiliyor olması gerekiyor. Gerekirse işten çıkarma gibi yaptırımların olması.

Farkındalığı arttırmak: eğitim, bilgilendirme, kampanyalar, araçlar ve rehberlik.

Toplumsal cinsiyete duyarlı kamu hizmetleri.

Güvenli kamusal alanlar.

Ortak eylem olanaklarının değerlendirildiği, önerilerin dile getirildiği bölümün ardından son olarak, IndustriALL Türkiye Kadın Ağı'nın 2020 yılına yönelik faaliyet planı oluşturuldu. Faaliyet planında öncelikli olarak ILO'nun 190 sayılı sözleşmesinin Türkiye'de kabul edilmesi konusunda kampanyaların başlatılması, her sendikanın kendi bünyesinde acilen bu konuda önlemeleri almaya başlaması, 2020 yılı Ocak ayının ortasından itibaren kampanyanın başlaması konusunda genel bir görüş birliği oluştu. Sendika içi farkındalık artırmaya yönelik olarak, IndustriALL tarafından hazırlanan poster ve broşürleri genel merkez, şube ve işyerlerine ileterek tabana yayılması ve farkındalıkla birlikte sahiplenmenin oluşturulması da amaçlar arasında yer alıyor.

* Genel başkanımız Süleyman Akyüz'ün konuşmasının tam metnine Petrol-İş web sitesinden ulaşılabilir. www.petrol-is.org.tr

 

Çalışma Yaşamında Kadına Yönelik Şiddet ve Tacizle Mücadele

EL KİTABI

 

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler Kadın Birimi tarafından yayınlanan, içeriğini Jane Pillinger'in hazırladığı bu el kitabının temel konusu, çalışma yaşamında kadınlara yönelik şiddet ve tacizin kadınların güçlenmesini, işgücü piyasasına erişimlerini ve iş hayatında ilerlemelerini nasıl engellediği. Kitapta, çıkartılan dersler ve uygulamaya dönük çalışmalar da sistematik bir şekilde bir araya getirilmiş.

Kitabın önsözü "Bütün kadınlar ve erkekler; şiddetten ve tacizden arınmış bir ortamda yaşama ve çalışma hakkına sahiptir." sözleriyle başlıyor.

Kitabın bir bölümü, çalışma yaşamında kadınlara yönelik şiddet ve tacizin etkilerine ayrılmış. Çoğunlukla birbirine karıştırılan bazı kavramlara açıklık getirerek başlıyor bölüm.

Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet

Kadınlar ve erkekler arasında eşit olmayan güç ilişkilerine dayanan, yaygın bir şiddet ve taciz şeklidir. Bu şiddet türü, birçok toplumda kadınların erkeklere tabi olma durumunu yansıtır ve bu durumu pekiştirir.

Kadına yönelik şiddet

İster kamusal, ister özel hayatta olsun bu tür eylemlerle tehdit etme, zorlama veya özgürlükten keyfi olarak yoksun bırakma dahil olmak üzere, kadınlara fiziksel, cinsel veya psikolojik zarar veya acı verme sonucu doğuran veya bu sonucu doğurması muhtemel olan, cinsiyete dayalı her türlü şiddet eylemi.

İşyeri kapsamı genişletiliyor

Kitapta yapılan tanımlama, şiddet ve tacizin sadece fiziksel işyeri ile sınırlı olmadığını, çalışma yaşamınının tamamını kapsadığını belirtiyor. Buna göre, şiddet ve tacize karşı korunma, kadınların kamusal alanlarda güvenliğini, ulaşımını, gece çalışmasını ve iş yerlerinin ev ya da sokak olduğu durumları da içeriyor.

Kayıtlı çalışan olmak gerekmiyor

Şiddet ve tacizden kimlerin etkilendiğine dair "Mesleklerinden, çalıştıkları sektörden veya istihdam durumundan bağımsız olarak tüm kadınlar (kayıtlı ve kayıtdışı ekonomide istihdam edilen kadınlar, stajyerler, çıraklar, gönüllüler ve iş arayanlar da dahil olamk üzere) çalışma yaşamında şiddete ve tacize maruz kalabilir." ifadesine yer veriliyor.

İş dünyasında şiddet ve taciz

Bir diğer önemli başlık da iş dünyasında şiddet ve tacizin kadınlara etkisi: "Kadınların güvenliği, sağlığı, esenliği ve nihayetinde çalışma hayatına katılımları üzerinde yıkıcı etkiler yaratabilmektedir." Kitapta, bölümlerden biri, uluslararası ve bölgesel yasal çerçeve ve politika çerçevesi konusuna ayrılıyor.

Diğer bir bölümde, çalışma yaşamında kadınlara yönelik şiddet ve tacize son verme konusunda devletin ve devlet dışı aktörlerin rolü ele alınıyor. Şiddet ve tacize dair mevzuat ve politikalar önemli yer tutuyor.

Sendikaların şiddet ve tacizle mücadelede taraflardan biri olarak bu konudaki yükümlülükleri, elindeki araçları ele alan bölüm sosyal diyalog konusuyla ilişkilendiriliyor.

Kitapta, pek çok ülkeden farklı sektörlerden kadın çalışanların şiddet ve tacize karşı korunmasını amaçlayan iyi uygulama örneklerine, sendikaların işyerleriyle yaptığı anlaşma örneklerine yer veriliyor.

İş yaşamında şiddet ve tacizle mücadele konusunda sendikalarda, sivil toplum örgütlerinde çalışma yürüten herkes için kapsamlı bilgiler içeren kitabın dijital kopyası ilo.org web sitesinden temin edilebilir.

 

(Petrol-İş Kadın Dergisi, Sayı 62, Şubat 2020)