Kadınların çalışma ve toplum yaşamındaki durumlarına ilişkin önemli veriler içeren istatistikleri her sayıda güncelleyerek paylaşmaya devam ediyoruz. Bu sayıda TÜİK’in 16 Nisan 2018’de yayınladığı İşgücü İstatistikleri Ocak 2018; İşçi Sağlığı ve İşgüvenliği Meclisi’nin Nisan 2018 İş Cinayetleri raporu, bianet’in kadına yönelik şiddet istatistikleri ve TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın Sanayide Kadın raporuna yer verdik.

ÇALIŞMA YAŞAMINDA KADINLAR

Türkiye İstatistik Kurumu'nun 16 Nisan 2018 tarihinde yayınladığı ve Ocak 2017 ile Ocak 2018 arasındaki bir yıllık sürece ilişkin işgücü verilerini içeren İşgücü İstatistikleri Ocak 2018'e göre, Ocak 2018 itibariyle Türkiye'de 15 ve üstü yaş grubunda bulunan kişi sayısı 60 milyon 360 bin. Ocak 2017'de bu rakam 59 milyon 493 bin iken, bir yıldaki artış 867 bin kişiye tekabül ediyor.

Türkiye'de 15 ve üstü yaş grubunda bulunan 60 milyon 360 bin kişinin 29 milyon 893 bini erkek, bu rakam oran olarak % 49.5'e karşılık geliyor. Aynı yaş grubunda bulunan kadınların sayısı ise 30 milyon 467 bin ile % 50.5 oranına karşılık geliyor.

Kadınların İşgücüne Katılım Oranı % 33.2

İşgücü İstatistikleri Ocak 2018'e göre, Türkiye'de işgücüne katılan kadın ve erkek toplam kişi sayısı Ocak 2018 itibariyle 31 milyon 438 bin. Geçen yılın Ocak döneminde 30 milyon 658 bin olan bu sayı, bir senede 780 bin kişi artış göstermiş.

İşgücüne katılan 31 milyon 438 bin kişinin 21 milyon 328 bini erkek, bu sayının oran değeri % 71.3. İşgücüne katılan kadınlar ise 10 milyon 110 bin kişiyle toplamın % 33.2'sini oluşturuyor.
Kadınların işgücüne katılımında Ocak 2017'den (9 milyon 625 bin, % 32) Ocak 2018'e (10 milyon 110 bin, % 33.2) kadar bir yıllık dönem içerisinde 785 bin kişilik artış gerçekleşmiş. Bu artış miktarı, oran olarak % 1.2'lik bir artışa karşılık geliyor.

İstihdama Katılan Kadınların Oranı % 28.7

Aynı istatistiklere göre, bir yıllık dönemde, istihdama katılan kadın sayısı Ocak 2017'de 8 milyon 142 binden Ocak 2018'de 8 milyon 752 bine yükselmiş. Bir yılda istihdama katılan kadın sayısındaki artış 610 bin. Bu artış, % 27.1'den % 28.7'ye olacak şekilde % 1.6 oranında gerçekleşmiş.

Kadınlarda istihdama katılım oranı Ocak 2018 itibariyle % 28.7 iken, erkeklerde bu oran % 64.5 olarak veriliyor.

İstihdama Katılan Kadınlar Erkeklerin % 45'i Oranında

İstihdama katılan kadın ve erkek sayısı toplam 28 milyon 29 bin. Bunun % 69'una karşılık gelen 19 milyon 277 bini erkek, % 31'ine karşılık gelen 8 milyon 752 bini ise kadınlardan oluşuyor. İstihdam edilen kadınlar, erkeklerin % 45'ini oluşturuyor.
İstihdama katılan 8 milyon 752 bin kadının 2 milyon 115'i (% 24'ü) tarım alanında çalışırken, 6 milyon 637 bini, yani yüzde 76'sı, tarım dışı sektörlerde çalışıyor.

Tarım dışı sektörlerde dağılım ise şöyle: 6 milyon 637 bin kadından 1 milyon 378 bini sanayide istihdam ediliyor. Bu rakam, oran olarak, istihdama katılan toplam kadın sayısının % 15.7'sine karşılık geliyor. İnşaat sektöründe çalışan kadın sayısı 93 bin rakamıyla % 1.1'lik bir oranı oluşturuyor.

Kadın İstihdamının % 59'u Hizmetler Sektöründe Gerçekleşmiş

Kadınların en çok istihdam edildiği alan olan hizmetler sektöründe çalışan toplam kadın sayısı 5 milyon 166 bin. Bu rakamlara göre, istihdam edilen kadınların % 59'u hizmetler sektöründe çalışıyor. Aynı dönemin Ocak 2017 rakamlarına göre, bir yıl önce bu oran % 57,8 iken, hizmetler sektöründe istihdam edilen kadınların oranında % 1.2'lik bir artış söz konusu.

İstihdam Edilen Kadınların % 21.9'u Ücretsiz Aile İşçisi

İstihdam edilen kadınların, işteki durumları bakımından dağılımına göre 8 milyon 752 bin kadının % 66,1'ini oluşturan 5 milyon 785 bin kadın ücretli veya yevmiyeli olarak çalışıyor.

Bu rakamın % 21.9'una karşılık gelen 1 milyon 921 bin kadın ise ücretsiz aile işçisi olarak çalışıyor. (Erkeklerde ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların oranı % 3.9) Geçen yılın aynı dönemine göre, bu oranda % 2.1'lik düşüş gerçekleşmiş.

Aynı tabloda yer alan verilere göre, istihdamda yer alan kadınların % 10.6'sı, yani 928 bini kendi hesabına çalışıyor.

İşveren konumunda çalışan kadınların oranı ise % 1.3, bu oranı oluşturan kadınların sayısı 118 bin. (Tablo 1 - İşteki durum ve ekonomik faaliyete göre istihdam edilenler, Ocak 2017, Ocak 2018)

Kadınların Sosyal Güvenliği

Kadınlar çalışsa da çalışmasa da sosyal güvenlik açısından her zaman dezavantajlı durumdalar. Çoğu kez evin geçimine katkı olarak görülen kadın emeği, güvenli bir gelecek kurmaya yetecek düzeyde bir birikimi elde edecek gücü bulamıyor.
İstihdama bile yeterince katılamayan kadınlar, çalışacak bir iş bulsalar da çoğunlukla güvencesiz, kayıtdışı ve çok düşük ücretlerle çalışıyorlar. İstihdama katılan 8 milyon 752 bin kadının % 41.3'ü, yani 3 milyon 611 bini kayıtdışı koşullarda çalışıyor. Kayıtdışı çalışanların % 53'ü tarımda, % 47'si tarımdışı sektörlerde istihdam ediliyor.

Kadınlarda Ücretsiz Aile İşçiliğinin % 88'i Tarımda Gerçekleşmiş

Ücretsiz aile işçisi olarak çalışan 1 milyon 921 bin kadının % 88'i, yani 1 milyon 690 bini tarım alanında istihdam edilirken, 231 bini, yani
% 12'si tarımdışı alanda çalışmakta. Aynı tabloya göre, tarımda kayıtdışı aile işçisi olarak çalışan kadın sayısı 1 milyon 535 bin iken, ancak 155 bininin sosyal güvenlik kaydının olduğu görülüyor .

Kayıtdışı Çalışma En Çok Tarımda

İşgücü istatistiklerinin kayıtdışı çalışma verilerini içeren "Tablo 2 - İstihdam edilenlerin sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlılık durumu, Ocak 2017, Ocak 2018" tablosuna göre, kadınlar en çok tarımda kayıtdışı olarak çalışıyor.

Ocak 2018 itibariyle, tarım alanında istihdam edilen 2 milyon 115 bin kadının % 90.8'i, yani 1 milyon 921 bini kayıtdışı çalışıyor, yani emekli olabilmesini sağlayacak herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı değil. Tarımda kayıtdışı olarak çalışan 1 milyon 921 milyon kadının 1 milyon 535 bini ücretsiz aile işçisi, 260 bini kendi hesabına çalışıyor, 122 bini ücretli veya yevmiyeli, 4 bini işveren.
Tarımdışı alanda istihdam edilen 6 milyon 637 bin kadın içinde kayıtdışı çalışanların sayısı ise 1 milyon 690 bin, bu sayının oran olarak karşılığı % 25.5'tir.

Tarımdışı alanda en çok kayıtdışı çalışma, ücretli veya yevmiyeli çalışan kadınlarda gerçekleşmiş: 1 milyon 4 bin. 527 bini kendi hesabına çalışan, 148 bini ücretsiz aile işçisi, 12 bini işveren konumunda.

Kadın İşsizliğinde % 2 Azalma

Ocak 2017'den Ocak 2018'e işsiz kadınların sayısı 1 milyon 483 binden 1 milyon 357 bine geriledi. Oran olarak bu düşüş, % 15.4'ten % 13.4'de olacak şekilde yüzde 2 oranında gerçekleşmiş. Erkekler için işsizlik oranı Ocak 2018 itibariyle 2 milyon 51 bin kişiyle % 9.6 olarak açıklandı.

İş arama sürelerine göre kadınların işsizlik dağılımı tablosunda 1 milyon 357 bin işsiz kadının % 71.6'sı, yani 971 bini bir yıldan daha az süredir işsizken % 28.4'ü, yani 387 bini bir yıldan fazla süredir iş aramakta. Tabloya göre, bu rakam içerisinde yer alan 34 bin kadın, 3 yıldan fazla bir süredir iş bulamamaktadır. (Tablo 5 - İş arama sürelerine göre işsizler, Ocak 2017, Ocak 2018)

İşgücüne Dahil Olmama Sebebi

İşgücü İstatistikleri Ocak 2018 verilerinde yer alan "Tablo 6 - İşgücüne dahil olmayanların nedene göre dağılımı, Ocak 2017, Ocak 2018"e göre, kadınlar için en büyük işgücüne dahil olmama sebebi, % 55.4 oranıyla 11 milyon 272 bin kadının işgücüne katılmamasının sebebi olarak yer alan "ev işleriyle meşgul" maddesi.

Erkeklerde bu değer tabloda boş dururken, kadınlar için işgücüne dahil olmama sebeplerinden ikincisi de % 13.4'le 2 milyon 630 bin kadının işgücüne dahil olmasını engelleyen ve engelli, yaşlı veya hasta oldukları için "çalışamaz halde olmak" olarak açıklanıyor.

Kadınların işgücüne dahil olmamasına neden olan sıradaki sebep, % 11.7'lik oranla, 2 milyon 391 bin kadını ilgilendiren "eğitim/öğretim" sebebi. İş aramayıp çalışmaya hazır olan 1 milyon 340 bin kadın, % 6.6'lık oranla işgücüne dahil olmazken, % 5.4'ü oluşturan 1 milyon 108 bin kadın ise emekli olmaları sebebiyle işgücüne dahil değil. (Kaynak: www.tuik.gov.tr)

KADINA YÖNELİK ŞİDDET İSTATİSTİKLERİ

Bianet'in her ay düzenli olarak yayınladığı, internet ve haber ajanslarından derlediği haberlerden elde edilen şiddet istatistikleri, Nisan ayında da şiddetin azalmadan devam ettiğini gösteriyor.

Yapılan açıklamada, Nisan'da erkeklerin en az 20 kadını öldürdüğü, dört kadına tecavüz ettiği, 30 kadını taciz ettiği, 37 kız çocuğuna cinsel istismarda bulunduğu ve 28 kadını yaraladığı belirtiliyor.

Kadınların % 50'sini Kocası Öldürdü

Nisan ayında gerçekleşen şiddet olaylarına ilişkin ayrıntılı bilginin de verildiği habere göre, öldürülen kadınların % 10'u göçmen, mülteciydi. Cinayetlerin % 15'i kamusal alanda, % 35'i kadınların evinde işlendi. Cinayetlerin % 40'ı boşanma, ayrılma isteği veya barışmanın reddedilmesi nedeniyle işlendi. Bir kadın, koruma kararına rağmen öldürüldü. Öldürülen kadınlardan ikisi önceden öldürüleceklerine dair şikayette bulundu, önlem alınmadı. Kadınların % 50'si kocası tarafından öldürüldü. Cinayetlerin % 60'ı ateşli silahla işlendi.

Aynı habere göre, 2018'in ilk dört ayında erkekler 72 kadını öldürdü, 26 kadına tecavüz etti, 75 kadını taciz etti, 124 kız çocuğuna cinsel istismarda bulundu ve 141 kadını yaraladı. (Kaynak: bianet.org)

İŞ CİNAYETLERİ VE KADIN İŞÇİLER

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin basından, ailelerden, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri ve sendikalardan topladıkları verilere dayanarak oluşturduğu iş cinayetleri raporlarının sonuncusu, Nisan 2018 tarihinde yayınlandı.

Ocak ayında 144, Şubat'ta 128, Mart ayında 126 ve Nisan ayında en az 177 olmak üzere, 2018'in ilk dört ayında toplam 575 işçinin iş cinayetlerinde hayatını kaybettiği belirtilen rapora göre, Nisan ayında hayatını kaybedenlerin 10'u kadın, 167'si erkek. Hayatını kaybeden kadın işçilerin tarım, tekstil, eğitim, büro ve sağlık işkollarında çalıştığı raporda belirtilenler arasında.

Nisan ayında hayatını kaybedenlerden sadece biri sendikalı , 176'sı ise herhangi bir sendikaya üye değil. (Kaynak: guvenlicalisma.org)

 

Sanayide Kadın: Az iş, çok sömürü TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın Mart 2018’de yayınladığı Sanayide Kadın: Az iş, çok sömürü raporu, TÜİK’in, SGK’nın verilerinden ve bazı araştırmalardan veriler derlenerek hazırlanmış ve kadınların sanayideki durumlarını özetleyen toparlayıcı bir çalışma niteliğinde. Raporda göze çarpan bazı bulgular şöyle: Araştırmaya göre, işyerlerinde kreş ve çocuk bakım desteği son derece sınırlı. İşçilerin sadece yüzde 2’si işyerlerinde kreş olduğunu, yüzde 7’si ise kreşle ilgili işyerinde destek sağlandığını, yüzde 86’sı, herhangi bir çocuk bakım desteği olmadığını belirtiyor. "SGK verilerine göre, 2010’da 590 bine yaklaşan kadın ücretli istihdamı, 2017’ye gelindiğinde 893 bine kadar çıktı. Bu, 7 yılda yüzde 51 artış anlamına geliyor." "Son 7 yılda imalat sanayisinde kadınlar için 303 bin yeni iş açıldı. Ekonominin genelinde kadınlara 1 milyon 656 bin yeni iş yaratıldığı dikkate alındığında, imalat sanayisinden kadına çok az iş çıktığı söylenebilir." "Son 7 yılda kadınlara yaratılan güvenceli işlerden ancak yüzde 18’i imalat sanayisinde söz konusu olabilmiştir." "Son 7 yılda imalat sanayisinde yaratılan 303 bin yeni istihdamın ağırlıkla gıda ve giyim sanayilerinden oluştuğu görülmektedir."